ბევრი ვეძებე ინტერნეტში და ვერაფრით ვერ ვიპოვე ჯემალ ქარჩხაძის ეს უსაყვარლესი მოთხრობა ხოდა ამ ზაფხულს გადავწყვიტე ჩემით ამეტვირთა სამწუხაროდ ბოლომდე ვერ ... მაგრამ ნელნელა დავამთავრებ :)
პროლოგი
პირმშვენირმა მდივანმა გოგონამ მერვედაც იგივე პასუხი დამახვედრა (თავმჯდომარეს თათბირი აქვს და ვერ მიგიღებსო)
ექსპოზიცია
1. ვინ არის და რას წარმოადგენს დედია ტასო.
დეიდა ტასო არის სამოცდათხუთმეტ წელს მიღწეული ვინ ჯგუფის სულიერი არსება; აქვს ხუთოთახიანი ბინა და ჰყავს ერთი ბებერი კატა, სახელად პიმენი.
სინამდვილეში დედია ტასო უფრო მამიდა ტასოა, რამდენადაც მამიდაჩემის ღვიძლი ბიძაშვილია, მაგრამ ვერ იტანს მამიდას დაძახება, რადგან ეს სიტყვა, ცოტა არ იყოს, ფამილარულად Qჟღერს და, თუ კარგად დავუკვირდებით, მემკვიდრეობის ერთგვარ პრეტენზიასაც შეიცავს.
დეიდა ტასოს პორტრეტი
დეიდა ტასო არის ძალიან მაღალი, ძალიან გამხდარი და თავისი ასაკის კვალობაზე წელში ძალიან გამართული ქალი.თეთრი, აბრეშUმივით თმა აქვს, შავგვრემანი სახე, სქელი და გრძელი შავი წარბები, მოზრდილი კეხიანი ცხვირი, განიერი, ოდნავ წინ წამოვარდნილი ნიკაპი და მეჩხერი წვერ-ულვაში.თუ ამას დავუმატებთ დინჯ. Gამოზომილ მიმოხრას, პორტრეტი შეიძლება დამთავრებულად ჩაითვალოს.
დეიდა ტასოს შინაგანი სახე
ა) დეიდა ტასო არიტოკრატია.
რაში გამოიხატება ეს არისტოკრატობა, წარმოდგენა არა მაქ ,იქნებ იმაში რომ, ეგრეთ წოდებულ “საზოგადოებში მოქცევის ნორმებს” არაფრად აგდებს; ან კიდევ იმაში, რომ თავის დას, ანიას, რუსულად ელაპარკება. ვერაფერს გეტყვით. Mაგრამ არისტოკრატი როაა, ეს დანამდვილებით ვიცი.
ბ) დეიდა ტასო დამსახურებული მასწავლებელია.
Aმას ადვილად შეამჩნევს ყველა, ვინც სამკერდე ნიშნებში ერკვევა.ზამთარში მაკარონის საყიდლად რომ გამოდის სახლიდან, დამსახურებლი მასწავლებლის ნიშანი პალტოზე უკეთია, შინ რომ დაბრუნდება და პალტოს გაიხდის, სამკერდე ნიშანს იხსნის და კაბაზე იბნევს.
გ) დეიდა ტასოს ძალიან უყვარს თეატრალური ხელოვნება (მთავარი შტრიხი დეიდა ტასოს შინაგან სახეში).
არ აცდენს არც ერთ ახალ წარმოდგენას.
კარგად იცნობს მსოფლიო დრამატურგიას და თეატრის ისტორიას, მოყოლებული ანტიკური ხანიდან დღემდე.
ხშირად უთქვამს: მოწოდებით მსახიობი ვარო.
არანაკლებ ხშირად უთქვამს: მოწოდებით რეჯისორი ვარო.
ერთი სიტყვით სულით ხორცამდე თეატრალია.
Dდ) დეიდა ტასოს სძულს ნათესავები(მეორე მთავრი შტრიხი დეიდა ტასოს შინაგან სახეში.)
Aარც ერთი ნათესავი თავის ბინაში არ ჩაწერა.
Aარც აპირებს.
Dდაუფარავად ამბობს, ბინა სახელმწიფოს უნდა დავუტოვოო.
2) ვინ ვარ და რას წარმოვაგდენ მე.
Mმე გახლავართ 38 წლის კაცი, ცოლშვილიანი (4 ანგელოზი გოგო მყავს), განათლებით ეკონომისტი, პროფესიით საქონელმცოდნე, თანამდებობით უფროსი საქონელმცოდნე. ვმუშაობ ერთ დიდ დაწესეუბლებაში. ხელმძღვანელობა კარგი თვალით მიყურებს და იმედი მაქვს, როცა განყოფილების გამგეს მანქან დაეჯახება, მის ადგილს მე დავიჭერ.
როგორც ყველა ეკონომისტი, გატაცებული ვარ პოეზიით და, როგორც ყველა საქონელმცოდნე, ვცხოვრობ საშუალოდ.
ბევრი რამ უკვე მაქვს, მაგრამ ბევრი რამ ჯერ კიდევ მაკლია.
მაგალითად, ბინა.
ბინა არა მაქვს.
ჩოლ-შვილი მყავს ( 4 ანგელოზივით გოგო) და ბინა არა მაქვს. უბინაობა კი, მოგეხსენებათ, არ არის კარგი.
კვანძის შეკვრა
რად უნდა სახელმწიოს ვიღაც დამსახურებული მასწავლებლი ხუთოთახიანი ბინა?!
ღოგორც თანამედროვე ფიზიკა გვასწავლის, სამყაროში ყველაფერი შეფარდებითია. ის , რაც ჩემთვის დიდი და მნიშვნელოვანია, სახელმწიფოსთვის პატარა და უმნიშვნელოა.
Gგარდა ამისა, მე სიკვდილამდე მადლობელი ვიქნები.
Eესეც არ იყოს, ის “ვინმე”, რომელმაც ადრე თუ გვიან დეიდა ტასო მიწას უნდა მიაბაროს, მე ვარ. ამიტომ, თუ სადმე სამართალია, უნდა მოერიდოს ჩემს განაწყენებას(ისე, გინდაც გამანაწყენოს,რა თქმა უნდა, დამარხვას მაინც არ დავზარდები. მაგრამ, როგორც იტყვიან დამარხვაც არის და დამარხვაც)
... და აი, ერთ მშვენიერ დილას, როდესაც გაზაფხულის მზე თანდათან ძალას იკრებდა, ატმის და ტყემლის კვირტები სიცოცხლეს შაჰხაროდნენ და ჩიტების საამური ჟღურტულით არემარეს ავსებდა, მე, უფროსმა საქონელმცოდნემ, სიკო მელაძემ, გადავწყვიტე მემკვიდრების მაძიებელი გავმხდარიყავი წარმოებიდან მოუწყვეტლად.
მოქმედების განვითარება
ერთხელ, ნასადილევს, როდესაც ცოლი ჭურჭელს რეცხავდა, ქმარმა საზეიმო მარშით რამდენჯერმე გაიარ-გამოიარა ოთახში, ბოლოს გარეცხილი თეფშების გვერდით შედგა, ხელები გულზე დაიკრიფა და განაცხადა:
-ბრწყინვალე იდეა დამებადა.
-ჰო -უინტერესოდ თქვა ცოლმა.
-დეიდა ტასოს ხუთოთახიანი ბინა უნდა ჩავიგდო ხელში.
ცოლმა სკეპტიკურად გაიცინა.
-კარგად ვერ გიცვნია დეიდა ტასო.
- რას ჰქვია ვერ მიცვნია! ერთი კვირაა იმაზე ფიქრში ვიღამებ და ვათენებ! შენ თუ ის გინდა თქვა, რომ მძიმე და შეუპოვარი ბრძOლა მომელის, მაგაში გეთანხმები. მაგრამ, - აქ ქმარმა ხმაში საზეიმო კილო შეაპარა, - გამარჯვება, რაც უფრო ძნელია, მით უფრო ტკბილია.
ცოლმა ამიოხრა და თქვა.
- ღმერთმა ქნას ჩვენს ბატკანს მგელი დაეჭიროს.
... ცოლის სკეპტიციზმს არ შევუშინებივარ. პირიქით, ოპერაციის პაქტიკულ მნიშვმელობას სპორტული ჟინიც ზედ დართო და გაორკეცებული ძალით დავიწყე ფიქრი.
საფიქრელი კი ბევრი მქონდა.
მიუხედავად იმისა, რომ ყოველი საზოგადოება სავსეა მემკვიდრეობის მაძიებლობით, მეთოდოლოგიის თვალსაზრისით ამ დარგში მნიშვნელოვანი არაფერი შექმნილა.
უხსოვარი დროიდან არსებობს ერთი და იგივე იდეა: თავი შეაყვარო საძიებელი ობიექტის პატრონს(ამ მიზნით: ელაქუცო, თვალებში უყურო, აქო, მონურად ემსახურო).
გამომადგება თუ არა მე ეს პრიმიტიული საშუალება?
ღასაკვირველია, არა!
ყველაფერს რომ თავი დავანებოთ, ყოვლად წარმოუდგენელია ვინმემ (მით უმეტეს ნათესავმა) თავი შეაყვაროს დეიდა ტასოს.
მაშასადამე, სხვა გამოსავალი უნდა მეპოვა, ისეთი გასაღები უნდა შემექმნა, მის ხასიათს რომ მოერგებოდა.
ბევრი ვიფიქრე, ბერვი ღამე თეთრად გავათენე და ბოლოს, დეიდა ტასოს სულის ღრმა და საფუძვლიანი ანალიზის შედეგად, ერთ მშვენიერ იდეას მივაგენი.
ეს იყო იდეა, სადაც მემკვიდრეობის მაძიებელთა ტრადიციულ თავის შეყვარებას ცვლიდა შეჩვევა.
შეჩვევა.
ის ძაღლი, იტალიელებმა თუ ჰოლანდიელებმა რომ ძეგლი დაუდგეს, სიყვარულის გამო არ ელოდებოდა პატრონს წლების განმავლობაში. თავადპირველად შეიძლება ეს მართლაც სიყვარულის მაგვარი რაღაც იყო, მაგრამ შემდეგ ჩვევად იქცა და ბოლოს იმ ძაღლს წარმოდგენა არ ჰქონდა, რისთვის დადიოდა ყოველდღე ტრამვაის გაჩერებაზე. უბრალოდ დადიოდა. ჩვევა გამოუმუშავდა და დადიოდა. ღაც შეეხება პატრონს, მისი სახე დიდი ხანია ამოშლილი იყო ერთგული პირუტყვის მეხსიერებიდან.
დაახლოებით ასეთი ჩვევა , ასეთი რეფლექსი უნდა გამომუშავებოდა დეიდა ტასოს.
ისე უნდა შემჩვეოდა, რომ უჩემოდ ვერ გაეძლო.
ჩვევა კი ზოგჯერ სიყვარულზეც ძლიერია.
Mაგრამ ისიც უნდა ითქვას, რომ გაცილებით უფრო ადვილია( როცა კი საერთოდ შესაძლებელია) ვინმეს თავი შეაყვარო, ვიდრე თავი შეაჩვიო.
თაკომე
პროლოგი
პირმშვენირმა მდივანმა გოგონამ მერვედაც იგივე პასუხი დამახვედრა (თავმჯდომარეს თათბირი აქვს და ვერ მიგიღებსო)
ექსპოზიცია
1. ვინ არის და რას წარმოადგენს დედია ტასო.
დეიდა ტასო არის სამოცდათხუთმეტ წელს მიღწეული ვინ ჯგუფის სულიერი არსება; აქვს ხუთოთახიანი ბინა და ჰყავს ერთი ბებერი კატა, სახელად პიმენი.
სინამდვილეში დედია ტასო უფრო მამიდა ტასოა, რამდენადაც მამიდაჩემის ღვიძლი ბიძაშვილია, მაგრამ ვერ იტანს მამიდას დაძახება, რადგან ეს სიტყვა, ცოტა არ იყოს, ფამილარულად Qჟღერს და, თუ კარგად დავუკვირდებით, მემკვიდრეობის ერთგვარ პრეტენზიასაც შეიცავს.
დეიდა ტასოს პორტრეტი
დეიდა ტასო არის ძალიან მაღალი, ძალიან გამხდარი და თავისი ასაკის კვალობაზე წელში ძალიან გამართული ქალი.თეთრი, აბრეშUმივით თმა აქვს, შავგვრემანი სახე, სქელი და გრძელი შავი წარბები, მოზრდილი კეხიანი ცხვირი, განიერი, ოდნავ წინ წამოვარდნილი ნიკაპი და მეჩხერი წვერ-ულვაში.თუ ამას დავუმატებთ დინჯ. Gამოზომილ მიმოხრას, პორტრეტი შეიძლება დამთავრებულად ჩაითვალოს.
დეიდა ტასოს შინაგანი სახე
ა) დეიდა ტასო არიტოკრატია.
რაში გამოიხატება ეს არისტოკრატობა, წარმოდგენა არა მაქ ,იქნებ იმაში რომ, ეგრეთ წოდებულ “საზოგადოებში მოქცევის ნორმებს” არაფრად აგდებს; ან კიდევ იმაში, რომ თავის დას, ანიას, რუსულად ელაპარკება. ვერაფერს გეტყვით. Mაგრამ არისტოკრატი როაა, ეს დანამდვილებით ვიცი.
ბ) დეიდა ტასო დამსახურებული მასწავლებელია.
Aმას ადვილად შეამჩნევს ყველა, ვინც სამკერდე ნიშნებში ერკვევა.ზამთარში მაკარონის საყიდლად რომ გამოდის სახლიდან, დამსახურებლი მასწავლებლის ნიშანი პალტოზე უკეთია, შინ რომ დაბრუნდება და პალტოს გაიხდის, სამკერდე ნიშანს იხსნის და კაბაზე იბნევს.
გ) დეიდა ტასოს ძალიან უყვარს თეატრალური ხელოვნება (მთავარი შტრიხი დეიდა ტასოს შინაგან სახეში).
არ აცდენს არც ერთ ახალ წარმოდგენას.
კარგად იცნობს მსოფლიო დრამატურგიას და თეატრის ისტორიას, მოყოლებული ანტიკური ხანიდან დღემდე.
ხშირად უთქვამს: მოწოდებით მსახიობი ვარო.
არანაკლებ ხშირად უთქვამს: მოწოდებით რეჯისორი ვარო.
ერთი სიტყვით სულით ხორცამდე თეატრალია.
Dდ) დეიდა ტასოს სძულს ნათესავები(მეორე მთავრი შტრიხი დეიდა ტასოს შინაგან სახეში.)
Aარც ერთი ნათესავი თავის ბინაში არ ჩაწერა.
Aარც აპირებს.
Dდაუფარავად ამბობს, ბინა სახელმწიფოს უნდა დავუტოვოო.
2) ვინ ვარ და რას წარმოვაგდენ მე.
Mმე გახლავართ 38 წლის კაცი, ცოლშვილიანი (4 ანგელოზი გოგო მყავს), განათლებით ეკონომისტი, პროფესიით საქონელმცოდნე, თანამდებობით უფროსი საქონელმცოდნე. ვმუშაობ ერთ დიდ დაწესეუბლებაში. ხელმძღვანელობა კარგი თვალით მიყურებს და იმედი მაქვს, როცა განყოფილების გამგეს მანქან დაეჯახება, მის ადგილს მე დავიჭერ.
როგორც ყველა ეკონომისტი, გატაცებული ვარ პოეზიით და, როგორც ყველა საქონელმცოდნე, ვცხოვრობ საშუალოდ.
ბევრი რამ უკვე მაქვს, მაგრამ ბევრი რამ ჯერ კიდევ მაკლია.
მაგალითად, ბინა.
ბინა არა მაქვს.
ჩოლ-შვილი მყავს ( 4 ანგელოზივით გოგო) და ბინა არა მაქვს. უბინაობა კი, მოგეხსენებათ, არ არის კარგი.
კვანძის შეკვრა
რად უნდა სახელმწიოს ვიღაც დამსახურებული მასწავლებლი ხუთოთახიანი ბინა?!
ღოგორც თანამედროვე ფიზიკა გვასწავლის, სამყაროში ყველაფერი შეფარდებითია. ის , რაც ჩემთვის დიდი და მნიშვნელოვანია, სახელმწიფოსთვის პატარა და უმნიშვნელოა.
Gგარდა ამისა, მე სიკვდილამდე მადლობელი ვიქნები.
Eესეც არ იყოს, ის “ვინმე”, რომელმაც ადრე თუ გვიან დეიდა ტასო მიწას უნდა მიაბაროს, მე ვარ. ამიტომ, თუ სადმე სამართალია, უნდა მოერიდოს ჩემს განაწყენებას(ისე, გინდაც გამანაწყენოს,რა თქმა უნდა, დამარხვას მაინც არ დავზარდები. მაგრამ, როგორც იტყვიან დამარხვაც არის და დამარხვაც)
... და აი, ერთ მშვენიერ დილას, როდესაც გაზაფხულის მზე თანდათან ძალას იკრებდა, ატმის და ტყემლის კვირტები სიცოცხლეს შაჰხაროდნენ და ჩიტების საამური ჟღურტულით არემარეს ავსებდა, მე, უფროსმა საქონელმცოდნემ, სიკო მელაძემ, გადავწყვიტე მემკვიდრების მაძიებელი გავმხდარიყავი წარმოებიდან მოუწყვეტლად.
მოქმედების განვითარება
ერთხელ, ნასადილევს, როდესაც ცოლი ჭურჭელს რეცხავდა, ქმარმა საზეიმო მარშით რამდენჯერმე გაიარ-გამოიარა ოთახში, ბოლოს გარეცხილი თეფშების გვერდით შედგა, ხელები გულზე დაიკრიფა და განაცხადა:
-ბრწყინვალე იდეა დამებადა.
-ჰო -უინტერესოდ თქვა ცოლმა.
-დეიდა ტასოს ხუთოთახიანი ბინა უნდა ჩავიგდო ხელში.
ცოლმა სკეპტიკურად გაიცინა.
-კარგად ვერ გიცვნია დეიდა ტასო.
- რას ჰქვია ვერ მიცვნია! ერთი კვირაა იმაზე ფიქრში ვიღამებ და ვათენებ! შენ თუ ის გინდა თქვა, რომ მძიმე და შეუპოვარი ბრძOლა მომელის, მაგაში გეთანხმები. მაგრამ, - აქ ქმარმა ხმაში საზეიმო კილო შეაპარა, - გამარჯვება, რაც უფრო ძნელია, მით უფრო ტკბილია.
ცოლმა ამიოხრა და თქვა.
- ღმერთმა ქნას ჩვენს ბატკანს მგელი დაეჭიროს.
... ცოლის სკეპტიციზმს არ შევუშინებივარ. პირიქით, ოპერაციის პაქტიკულ მნიშვმელობას სპორტული ჟინიც ზედ დართო და გაორკეცებული ძალით დავიწყე ფიქრი.
საფიქრელი კი ბევრი მქონდა.
მიუხედავად იმისა, რომ ყოველი საზოგადოება სავსეა მემკვიდრეობის მაძიებლობით, მეთოდოლოგიის თვალსაზრისით ამ დარგში მნიშვნელოვანი არაფერი შექმნილა.
უხსოვარი დროიდან არსებობს ერთი და იგივე იდეა: თავი შეაყვარო საძიებელი ობიექტის პატრონს(ამ მიზნით: ელაქუცო, თვალებში უყურო, აქო, მონურად ემსახურო).
გამომადგება თუ არა მე ეს პრიმიტიული საშუალება?
ღასაკვირველია, არა!
ყველაფერს რომ თავი დავანებოთ, ყოვლად წარმოუდგენელია ვინმემ (მით უმეტეს ნათესავმა) თავი შეაყვაროს დეიდა ტასოს.
მაშასადამე, სხვა გამოსავალი უნდა მეპოვა, ისეთი გასაღები უნდა შემექმნა, მის ხასიათს რომ მოერგებოდა.
ბევრი ვიფიქრე, ბერვი ღამე თეთრად გავათენე და ბოლოს, დეიდა ტასოს სულის ღრმა და საფუძვლიანი ანალიზის შედეგად, ერთ მშვენიერ იდეას მივაგენი.
ეს იყო იდეა, სადაც მემკვიდრეობის მაძიებელთა ტრადიციულ თავის შეყვარებას ცვლიდა შეჩვევა.
შეჩვევა.
ის ძაღლი, იტალიელებმა თუ ჰოლანდიელებმა რომ ძეგლი დაუდგეს, სიყვარულის გამო არ ელოდებოდა პატრონს წლების განმავლობაში. თავადპირველად შეიძლება ეს მართლაც სიყვარულის მაგვარი რაღაც იყო, მაგრამ შემდეგ ჩვევად იქცა და ბოლოს იმ ძაღლს წარმოდგენა არ ჰქონდა, რისთვის დადიოდა ყოველდღე ტრამვაის გაჩერებაზე. უბრალოდ დადიოდა. ჩვევა გამოუმუშავდა და დადიოდა. ღაც შეეხება პატრონს, მისი სახე დიდი ხანია ამოშლილი იყო ერთგული პირუტყვის მეხსიერებიდან.
დაახლოებით ასეთი ჩვევა , ასეთი რეფლექსი უნდა გამომუშავებოდა დეიდა ტასოს.
ისე უნდა შემჩვეოდა, რომ უჩემოდ ვერ გაეძლო.
ჩვევა კი ზოგჯერ სიყვარულზეც ძლიერია.
Mაგრამ ისიც უნდა ითქვას, რომ გაცილებით უფრო ადვილია( როცა კი საერთოდ შესაძლებელია) ვინმეს თავი შეაყვარო, ვიდრე თავი შეაჩვიო.
თაკომე
No comments:
Post a Comment